Τι είναι η αρθροΐνωση;
Η αρθροΐνωση αποτελεί μια δύσκολη στην αντιμετώπισή της επιπλοκή μετά από αρθροσκοπικές επεμβάσεις του γόνατος. Είναι μία διαδικασία κατά την οποία διάχυτος ουλώδης ιστός και ινώδεις συμφύσεις σχηματίζονται ενδοαρθρικά και εξωαρθρικά του γόνατος.
Η δημιουργία αυτών των ινώσεων μπορεί να είναι εντοπισμένη ή διάχυτη και είναι δυνατόν να επιφέρουν περιορισμό στην κάμψη και έκταση του γόνατος και της επιγονατίδας. Η ίνωση μπορεί να αναπτυχθεί στον υπερεπιγονατιδικό θύλακο, στα μαλακά μόρια της έξω και έσω αρθρικής επιφάνειας, στο πρόσθιο διαμέρισμα του γόνατος και συχνά στην οπίσθια έσω και οπίσθια έξω επιφάνεια του αρθρικού θυλάκου. Σε προχωρημένες καταστάσεις μπορεί να εμποδίζει πλήρως την κίνηση της άρθρωσης και να προκαλεί μεγάλα προβλήματα στην μετεγχειρητική αποκατάσταση του χειρουργηθέντος σκέλους.
Από τι προκαλείται η αρθροΐνωση;
Η αρθροΐνωση συνήθως αναπτύσσεται μετά από:
- Μακρόχρονη ακινητοποίησης της πάσχουσας ή χειρουργηθείσας άρθρωσης.
- Έντονη φλεγμονώδη αντίδραση μετά από βίαιο τραυματισμό του γόνατος με ανάπτυξη αιματώματος ενδοαρθρικά.
- Εργώδη χειρουργική επέμβαση με τραυματισμό των ιστών των μαλακών μορίων γύρω από την άρθρωση του γόνατος.
- Λανθασμένη τοποθέτηση του μοσχεύματος σε χειρουργική αποκατάσταση συνδέσμου που δημιουργεί διαταραγμένη ισομετρικότητα και δυσκαμψία μετεγχειρητικά.
- Αυξημένη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος σε ασθενείς με ιδιαίτερο χαρακτήρα ή και ψυχολογικές διαταραχές.
Η αρθροΐνωση συνήθως ακολουθεί την χειρουργική αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού. Στις περιπτώσεις αυτές, χρειάζεται να διαγνωστεί νωρίς και να αντιμετωπιστεί κατάλληλα. Επίσης, ο χειρουργός σε περίπτωση που διαγνώσει βαρύ τραυματισμό με ανάπτυξη εντόνου αιματώματος εντός του γόνατος πρέπει να ενημερώσει τον ασθενή για την πιθανότητα ανάπτυξης αρθροΐνωσης (ποσοστό που ανέρχεται στο 7-10%) και να καθυστερήσει την χειρουργική επέμβαση για 2-3 εβδομάδες έως ότου ηρεμήσουν τα τραύματα, απορροφηθεί το αιμάτωμα και μειωθεί ο πόνος.
Πως αντιμετωπίζεται η αρθροΐνωση;
Αν διαγνωσθεί νωρίς, η φυσιοθεραπευτική αποκατάσταση παίζει σημαντικό ρόλο για τη λύση του προβλήματος. Αν διαγνωσθεί αργά, όταν πλέον έχουν δημιουργηθεί σκληρές συμφύσεις και ουλές, ο ασθενής πρέπει να οδηγηθεί πάλι στο χειρουργείο για να πραγματοποιηθεί αρθροσκοπική λύση των συμφύσεων και χειρισμοί κινητοποίησης της πάσχουσας άρθρωσης υπό αναισθησία και στη συνέχεια να ξεκινήσει φυσικοθεραπεία.
Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στην αρθροΐνωση
Η μετεγχειρητική φυσιοθεραπεία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αποκατάστασης της αρθροΐνωσης του γόνατος.
Αυτή συνιστάται σε:
- Πρώιμη κινητοποίηση (mobilization). Είναι γνωστό ότι η παρατεταμένη ακινητοποίηση έχει επιβλαβή αποτελέσματα στο χόνδρο και στα μαλακά μόρια όπου είναι δυνατόν να οδηγήσουν στην απώλεια εύρους κίνησης. Άρα, σύγχρονα προγράμματα αποκατάστασης συνηγορούν στην πρώιμη κινητοποίηση και στην πλήρη φόρτιση της άρθρωσης του γόνατος, έχοντας ως αποτέλεσμα πολύ λιγότερα προβλήματα κίνησης και αρτιότερο τελικό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
- Αφού επιτευχθεί ικανοποιητικό εύρος τροχιάς κίνησης στο πρόγραμμα αποκατάστασης προστίθενται ασκήσεις που στόχο έχουν την ενδυνάμωση των μυϊκών ομάδων που αφορούν στην άρθρωση του γόνατος αλλά και των γειτονικών αρθρώσεων το οποίο επιτυγχάνεται με ασκήσεις κλειστής και ανοικτής κινητικής αλυσίδας καθώς και με ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα ασκήσεων επανεκπαίδευσης της ιδιοδεκτικότητας .
- Φυσιοθεραπευτικά αντιφλεγμονώδη θεραπευτικά μέσα (ιοντοφόρεση, κρυοθεραπεία, oscillation, βελονισμό κ.α.).
Ιωάννης Κ. Τριανταφυλλόπουλος, MD, MSci, PhD, FEBOT
Επίκουρος Καθηγητής Ορθοπαιδικής, ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ