Οι μυϊκές κράμπες είναι ακούσιες, αιφνίδιες και έντονες συσπάσεις ενός ή περισσοτέρων γραμμωτών μυών. Το αποτέλεσμα των μυϊκών αυτών συσπάσεων είναι συνήθως έντονο άλγος και αδυναμία λειτουργίας των πασχόντων μυών. Είναι συχνό το φαινόμενο αθλητές να εγκαταλείπουν κατά τη διάρκεια του αγωνίσματος λόγω επώδυνων μυϊκών κραμπών. Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει είτε προς το τέλος των αγωνισμάτων όπου οι αθλητές είναι μυϊκά καταπονημένοι αλλά και αφυδατωμένοι από την υπερπροσπάθεια. Ο ιατρός αγώνων πρέπει να τις διαφοροδιαγνώσει από μυϊκές θλάσεις και τραυματισμούς αλλά και από οξέα αγγειακά σύνδρομα.

Πρέπει να ειπωθεί ότι μυϊκές κράμπες συμβαίνουν και στα αθλήματα υγρού στίβου παρά την εσφαλμένη εντύπωση ότι οι αθλητές δεν αφυδατώνονται προστατευόμενοι από το υγρό περιβάλλον. Αντίθετα, οι αθλητές υγρού στίβου χάνουν πολλά υγρά και ηλεκτρολύτες λόγω της υπερπροσπάθειας υψηλών εντάσεων και αντιστάσεων εντός του υγρού στοιχείου αλλά και της μη λήψης επαρκών ποσοτήτων υγρών λόγω της ψευδαίσθησης που συχνά έχουν ότι δεν χρειάζονται ενυδάτωση. Επιπρόσθετα, η έκθεσή τους στην ηλιακή ακτινοβολία στο ανοικτό περιβάλλον εκτέλεσης των αθλημάτων τους, οι υψηλές θερμοκρασίες την περίοδο του καλοκαιριού που συνήθως εκτελούν αυτά τα αθλήματα αλλά και η άμεση έκθεση του γυμνού σώματός τους στο ζεστό περιβάλλον είναι παράγοντες απώλειας υγρών, αφυδάτωσης και ηλεκτρολυτικών διαταραχών που συχνά οδηγούν σε μυϊκές κράμπες.

Οι μύες που συνήθως παθαίνουν κράμπες εντοπίζονται:

• Στο πίσω μέρος της κνήμης (γαστροκνήμιοι)
• Στο πίσω μέρος του μηρού (οπίσθιοι μηριαίοι)
• Στο πρόσθιο μέρος του μηρού (πρόσθιοι μηριαίοι)
• Σπανιότερα εντοπίζονται στα πόδια, χέρια, βραχίονες, κοιλιά και στο θώρακα.

Γιατί συμβαίνουν οι μυϊκές κράμπες:

• Κύρια αίτια των μυϊκών κραμπών στους αθλητές είναι η υπερκαταπόνηση και υπέρχρηση των μυϊκών ομάδων, το stress, η αφυδάτωση λόγω άθλησης σε θερμό περιβάλλον, ηλεκτρολυτικές διαταραχές (απώλεια καλίου) αλλά και η στάση του αθλητή σε συγκεκριμένη θέση για μακρό χρονικό διάστημα.
• Κράμπες στον αντίχειρα και στα δύο πρώτα δάκτυλα του χεριού αναπτύσσουν επίσης οι συγγραφείς μετά από μακρά και έντονη συγγραφή κειμένων καθώς και υπαλληλοι που εκτελούν έντονη γραφειακή εργασία
• Κράμπες στο χέρι και στο αντιβράχιο αναπτύσσονται μετά από συγκεκριμένες οικιακές εργασίες όπως κηπουρική και βαφή με ρολό ή πινέλο. Μερικές φορές οι μυϊκές κράμπες οφείλονται σε κυκλοφορικές και νευρολογικές διαταραχές.

Οι μυϊκές κράμπες χαρακτηριζονται από:

• Αιφνίδιο και οξύ μυϊκό άλγος (σύσπαση μυός) πιο συχνά στις γαστροκνημίες
• Σκληρή διόγκωση του πάσχοντος μυός που είναι ορατή κάτω από το δέρμα
• Διαρκούν από λίγα δευτερόλεπτα έως και 15 λεπτά.
• Μπορεί να επανέλθουν αρκετές φορές μετά το πρώτο επεισόδιο.

Τα κυριότερα αίτια είναι:

• Υπέρχρηση – υπερκαταπόνηση των μυών (π.χ. αθλητές μαραθωνίου, τριάθλου κλπ).
• Αφυδάτωση (άθληση ή εργασία σε θερμό περιβάλλον).
• Τραυματισμός των μυών.
• Παρατεταμένη διατήρηση συγκεκριμένης στάσης του σώματος.
• Κακή αιμάτωση λόγω στένωσης των αρτηριών (αθηρωμάτωση). Συνήθως αυτές οι κράμπες εξαφανίζονται ένα με δύο λεπτά μετά την διακοπή της άθλησης.
• Πίεση νευρικών ριζών (σπονδυλική στένωση). Πρόκειται για άλγος που εμφανίζεται στις γαστροκνημίες κατά τη διάρκεια της βάδισης. Η διακοπή της βάδισης ή η βάδιση με ελαφρώς λυγισμένα γόνατα συνήθως σταματά το έντονο άλγος. Η μρφή αυτή μυϊκών κραμπών εντάσσεται στα πλαίσια του φαινομένου της διαλείπουσας χωλότητας.
• Ηλεκτρολυτικές διαταραχές (απώλεια καλίου). Συμβαίνει συνήθως σε ασθενείς που λαμβάνουν διουριτικά φάρμακα για τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και τα οποία προκαλούν απώλεια καλίου δια των ούρων. Το κάλιο αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για τη λειτουργία των νεύρων και των μυών.
• Οι μυϊκές κράμπες αποτελούν συνοδό σύμπτωμα πολλών παθήσεων όπως νευρικών διαταραχών, ενδοκρινικών διαταραχών, θυρεοειδοπάθειας, σακχαρώδους διαβήτη (διαβητική νευροπάθεια και αγγειοπάθεια), υπομαγνησιαιμίας και αναιμίας.
• Στους ενήλικες άνω των 45 ετών, η αποχή από έντονες αθλητικές και σωματικές δραστηριότητες προκαλεί ατροφία των μυών. Οι μύες χάνουν την ισχύ και την ελαστικότητά τους ενώ το σώμα χάνει την ικανότητα να αντιδρά στις αλλαγές της θερμοκρασίας και στις συνθήκες αφυδάτωσης.

Πότε απαιτείται η ιατρική συμβουλή;
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν κατά καιρούς την εμπειρία μυϊκών κραμπών. Αυτές συνήθως παύουν χωρίς να απαιτούν ιατρική φροντίδα. Παρόλα αυτά, αν κάποιος υποφέρει από συχνές εκδηλώσεις εντόνων μυϊκών κραμπών πρέπει να συμβουλεύεται τον ιατρό.

Αντιμετώπιση:
Ο ιατρός θα συστήσει στον ασθενή συγκεκριμένα και εύκολα να εκτελεστούν στο σπίτι θεραπευτικά μέτρα που περιλαμβάνουν:

• Διατάσεις των μυών
• Την καλή ενυδάτωση πριν την άθληση
• Τη χορήγηση διαζεπάμης (Valium, Stedon) πριν την νυκτερινή κατάκλιση σε περιπτώσεις ασθενών που εμφανίζουν μυϊκές κράμπες κατά τη διάρκεια του ύπνου.
• Τη διόρθωση πιθανών ηλεκτρολυτικών διαταραχών (καλίου, ασβεστίου, μαγνησίου, κλπ)
• Την αντιμετώπιση πιθανών παθήσεων που σχετίζονται με την εμφάνιση μυϊκών κραμπών (θυρεοειδοπάθειες, σακχαρώδης διαβήτης, κλπ)

Πως προλαμβάνονται οι μυϊκές κράμπες;

• Αποφυγή αφυδάτωσης: Τα υγρά βοηθούν τους μύες να συσπώνται και να χαλαρώνουν και διατηρούν τα μυϊκά κύτταρα ενυδατωμένα και λιγότερο ευερέθιστα. Η κατανάλωση υγρών πριν και κατά τη διάρκεια της άθλησης ή της έντονης σωματικής εργασίας αποτελούν ικανό μέτρο πρόληψης.
• Μυϊκές διατάσεις: Οι μυϊκές διατάσεις πριν και μετά το τέλος της άθλησης προλαμβάνουν τις κράμπες. Επίσης, οι διατάσεις πριν τη νυκτερινή κατάκλιση βοηθούν στη αποφυγή των μυϊκών κραμπών κατά τη διάρκεια του ύπνου.

Πως αντιμετωπίζονται οι μυϊκές κράμπες όταν εμφανιστούν;
Σε περίπτωση που εμφανιστούν μυϊκές κράμπες πρέπει άμεσα να κάνουμε τα εξής:

• Διατάσεις των πασχόντων μυών και μαλάξεις με ήπιο τρίψιμο του πάσχοντος μυός.
• Τοποθέτηση κρύου επιθέματος για την χαλάρωση του συσπασμένου μυός. Στη συνέχεια εφαρμόζουμε θερμά επιθέματα (π.χ. μια ζεστή πετσέτα) ή κάνουμε ένα ζεστό μπάνιο αν μετά τη λύση της κράμπας παραμείνει μυϊκός πόνος ή ευαισθησία.

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Τρόπος διατάσεως των μυών των κάτω άκρων