Πολλές φορές ασθενείς με διαλείπουσα χωλότητα έρχονται στον ορθοπεδικό πιστεύοντας ότι πρόκειται για πρόβλημα του σκελετού τους. Ο ορθοπεδικός οφείλει να αναγνωρίσει την πάθηση και να ξεχωρίσει αν πρόκειται για μυοσκελετικό πρόβλημα ή αγγειολογικό πρόβλημα. Στη δεύτερη περίπτωση πρέπει να παραπέμψει τον ασθενή σε αγγειολόγο ή αγγειοχειρουργό.

Τι είναι η διαλείπουσα χωλότητα;

Διαλείπουσα χωλότητα ονομάζεται ο πόνος που αισθάνεστε στα κάτω μέλη γλουτούς, μηρούς, γάμπες ή πέλματα) μόνο όταν περπατάτε, και που εξαφανίζεται αφού σταματήσετε και ξεκουραστείτε για λίγα λεπτά. Μπορεί να μην αισθάνεστε ακριβώς πόνο, αλλά σφίξιμο, βάρος ή αδυναμία. Οφείλεται σε μειωμένη ροή αίματος με τις αρτηρίες προς τα κάτω μέλη. Στην ηρεμία η ποσότητα του αίματος που φθάνει σ’ αυτά είναι επαρκής, όμως όταν βαδίζετε η κυκλοφορία δεν επαρκεί.

Η διαλείπουσα χωλότητα παρουσιάζεται γρηγορότερα όταν βαδίζετε σε ανηφόρα ή με γρηγορότερο βήμα, οπότε οι απαιτήσεις των μυών σε αίμα και οξυγόνο γίνονται μεγαλύτερες. Με τον καιρό – ειδικά χωρίς θεραπεία – μπορεί να αρχίσετε να την αισθάνεστε σε μικρότερες αποστάσεις.

Τι προκαλεί τη διαλείπουσα χωλότητα;

Η συνηθέστερη αιτία είναι η αθηροσκλήρυνση που μπορεί να στενέψει μια αρτηρία (στένωση) ή να την κλείσει εντελώς (απόφραξη). Η αθηροσκλήρυνση είναι μια διεργασία γήρανσης, αλλά συμβαίνει ενωρίτερα σε ανθρώπους που καπνίζουν και όσους έχουν σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση ή αυξημένη χοληστερόλη. Όταν η πάθηση αυτή προσβάλλει την κοιλιακή αορτή, τις λαγόνιες, τις μηριαίες, την ιγνυακή ή τις κνημιαίες αρτηρίες, ονομάζεται περιφερική αποφρακτική αρτηριοπάθεια (ΠΑΑ).

Σπανιότερα, η διαλείπουσα χωλότητα – ειδικά σε νεότερα άτομα – μπορεί να οφείλεται σε άλλες αρτηριακές παθήσεις, όπως είναι η παγίδευση της ιγνυακής αρτηρίας, η κυστική νόσος του έξω χιτώνα των αρτηριών, η νόσος Buerger (αποφρακτική θρομβαγγειΐτιδα) και η ινομυϊκή δυσπλασία.

Τη διαλείπουσα χωλότητα μπορούν να μιμηθούν παθήσεις, οι οποίες επίσης προκαλούν πόνο στα κάτω μέλη, αλλά δεν είναι αγγειακές. Τέτοιες είναι:

  1. Ριζιτικός πόνος από συμπίεση νευρικών ριζών στην οσφυοϊερά μοίρα της σπονδυλικής στήλης (εξαιτίας δισκοκήλης, οστεοφύτων ή νεοπλασίας) ή στένωση του νωτιαίου σωλήνα
  2. Νευρολογικές παθήσεις, όπως η διαβητική νευροπάθεια, νευρίτιδες κλπ
  3. Μυοσκελετικές παθήσεις, όπως η οστεοαρθρίτιδα ισχίων ή γονάτων, το σύνδρομο διαμερίσματος κλπ

Πως γίνεται η διάγνωση;

Αρχικά ο ιατρός θα σας ρωτήσει για τη γενική κατάσταση της υγείας σας, τα συμπτώματά σας και το ατομικό σας αναμνηστικό (δηλαδή, τι άλλες παθήσεις και παράγοντες κινδύνου έχετε). Μετά θα σας εξετάσει, ειδικά στην κοιλιά και τα κάτω μέλη εκτιμώντας την ένταση των σφυγμών στις αρτηρίες σας σε ορισμένες θέσεις.

Κατόπιν, αν ο ιατρός υποπτεύεται ότι η διαλείπουσα χωλότητα είναι αγγειακής αιτιολογίας, μπορεί να προχωρήσει σε κάποιες από τις παρακάτω απλές εξετάσεις:

  1. Μέτρηση σφυροβραχιόνιου δείκτη πίεσης (ΔΠ), δηλαδή μέτρηση και σύγκριση της αρτηριακής πίεσης άνω και κάτω μελών
  2. Εξετάσεις αίματος περιλαμβανομένης της χοληστερόλης ή άλλων δεικτών αρτηριοπάθειας

Για ακριβέστερη εκτίμηση της έκτασης της πάθησης και του βαθμού της στένωσης ή της απόφραξης των αρτηριών – ειδικά όταν σχεδιάζεται χειρουργική θεραπεία – ο ιατρός μπορεί να ζητήσει:

  1. Υπερηχογράφημα έγχρωμης ροής (triplex). Γίνεται με χρήση υπερήχων για να αναδειχθούν ανωμαλίες στη δομή και το εύρος των αγγείων καθώς και να μελετηθεί η ταχύτητα ροής του αίματος σ’ αυτά
  2. Ψηφιακή αγγειογραφία κοιλιακής αορτής, λαγονίων αρτηριών και αρτηριών κάτω μελών. Χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ για ακτινογραφία των αρτηριών με έγχυση σκιαγραφικού μέσου. Αυτή η εξέταση γίνεται με χορήγηση τοπικού αναισθητικού φαρμάκου συνήθως στη βουβωνική περιοχή και αφού παρακεντηθεί η μηριαία αρτηρία προωθείται ένας καθετήρας προς τις αρτηρίες του ενδιαφέροντος
  3. Αξονική αγγειογραφία (CTA). Χρησιμοποιούνται ακτίνες Χ για την απεικόνιση των αγγείων
  4. Μαγνητική αγγειογραφία (MRA). Χρησιμοποιούνται μαγνητικά πεδία και ραδιοκύματα για την απεικόνιση των αγγείων
  • Χρειάζομαι θεραπεία επειδή έχω διαλείπουσα χωλότητα;

Αν τα συμπτώματα της αποφρακτικής αρτηριοπάθειας των κάτω μελών είναι ήπια, δε χρειάζεστε επέμβαση. Μπορεί όμως να έχετε παρόμοια αποφρακτική πάθηση στις αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα ζωτικά όργανα, όπως την καρδιά ή τον εγκέφαλο. Επομένως, επειδή η αρτηριοπάθεια είναι προειδοποιητικό σήμα για καρδιακά ή εγκεφαλικά επεισόδια, είναι σημαντικό να ελέγξετε τους παράγοντες κινδύνου, δηλαδή κάπνισμα, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία κλπ.

Η διαλείπουσα χωλότητα συνήθως μένει σταθερή για μεγάλα διαστήματα στους περισσότερους ασθενείς. Αν όμως περιορίζει πολύ το βάδισμά σας και αυτό έχει επιπτώσεις στον τρόπο ζωής σας, ο αγγειοχειρουργός θα συζητήσει τις θεραπευτικές δυνατότητες μαζί σας.

Πως θεραπεύεται η διαλείπουσα χωλότητα;

Υπάρχουν τρεις θεραπευτικές προσεγγίσεις: συντηρητική αγωγή, χειρουργική επέμβαση, ενδαγγειακή επέμβαση (αγγειοπλαστική με/χωρίς τοποθέτηση stent).

  1. Συντηρητική αγωγή – Αυτή περιλαμβάνει:

α)  Αλλαγή τρόπου ζωής (Βλ. παρακάτω Μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;)
β) Φαρμακευτική αγωγή. Σε όλους τους ασθενείς θα συστηθεί να παίρνουν ένα αντιαιμοπεταλιακό φάρμακο (Ασπιρίνη ή παρόμοιο) και υπολιπιδαιμική αγωγή (στατίνες, φιμπράτες)
γ) Ασκήσεις βαδίσματος. Το τακτικό βάδισμα, για παράδειγμα τουλάχιστον 30 λεπτά 3-5 φορές την εβδομάδα μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματά σας σε μερικούς μήνες.

Αρτηριακή παράκαμψη (bypass) με μόσχευμα – Με την εγχείρηση αυτή δημιουργείται μια παρακαμπτήριος οδός γύρω από ένα στενεμένο ή αποφραγμένο τμήμα αρτηρίας ενός κάτω μέλους. Για να γίνει η παράκαμψη ο αγγειοχειρουργός χρησιμοποιεί μια φλέβα σας ή ένα πλαστικό μόσχευμα και το συνδέει πάνω και κάτω από το αποφραγμένο τμήμα. Έτσι υπάρχει μια νέα οδός της ροής του αίματος προς το πόδι. Η εγχείρηση αυτή γίνεται με γενική ή επισκληρίδιο αναισθησία.

Αγγειοπλαστική με ή χωρίς τοποθέτηση stent – Σε μερικές περιπτώσεις, ο αγγειοχειρουργός θεωρεί ότι αυτή είναι η καταλληλότερη επέμβαση για σας ώστε να αυξηθεί η ροή του αίματος προς το πόδι σας. Γίνεται με τοπική αναισθησία. Εδώ, η αποφρακτική βλάβη στην αρτηρία διανοίγεται με ένα μπαλόνι υπό ακτινολογικό έλεγχο. Μερικές φορές ένα μεταλλικό stent (= ενδονάρθηκας), που καλύπτει το μπαλόνι, πιέζεται πάνω στο εσωτερικό τοίχωμα της αρτηρίας για να τη διατηρήσει ανοικτή. Στη διαλείπουσα χωλότητα είναι αμφιλεγόμενη η αξία αυτής της επέμβασης.

Ο αγγειοχειρουργός είναι ο μόνος ιατρός εκπαιδευμένος να προσφέρει όλους τους τύπους θεραπείας για διαλείπουσα χωλότητα (αγγειακής αιτιολογίας) και, επομένως, αρμόδιος να αποφανθεί για τη σωστότερη θεραπευτική επιλογή  προς όφελος του ασθενούς του.

Έχει επιτυχία η θεραπεία;

Η συντηρητική αγωγή με ένα πρόγραμμα βαδίσματος βοηθά πολύ και είναι ασφαλής. Επειδή η χειρουργική και η ενδαγγειακή θεραπεία δεν είναι πάντοτε επιτυχημένες, δικαιολογούνται μόνο στις πιο σοβαρές περιπτώσεις διαλείπουσας χωλότητας, δηλαδή όταν είναι πραγματικά περιοριστική.

Ποιος είναι ο κίνδυνος να χάσω το μέλος μου;

Ελάχιστοι ασθενείς με διαλείπουσα χωλότητα θα βρεθούν σε κίνδυνο να χάσουν το μέλος τους, εφόσον βέβαια βοηθήσουν σωστά τον εαυτό τους. Οι απλές οδηγίες που σας δίνουμε είναι πολύ αποτελεσματικές.

Μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου;

  1. Σταματήστε εντελώς το κάπνισμα αν καπνίζετε
  2. Να ελέγχετε το σάκχαρο αίματος, την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερόλη, και αν είναι αυξημένα, να πάρετε κατάλληλη θεραπεία
  3. Να παίρνετε τη φαρμακευτική αγωγή που σας έχει δοθεί
  4. Η τακτική άσκηση και η προσοχή στη διατροφή (μείωση κατανάλωσης ζωικών λιπών) έχουν ευεργετικά αποτελέσματα
  5. Φροντίστε να διατηρείτε το βάρος σας σε κανονικά επίπεδα