Τι είναι η οστεοπόρωση;

Οστεοπόρωση είναι το νόσημα που χαρακτηρίζεται από την ελάττωση της αντοχής του οστού, με αποτέλεσμα τα κατάγματα της σπονδυλικής στήλης και των άκρων.
Το οστεοπορωτικό κάταγμα θεωρείται παγκοσμίως η δεύτερη αιτία σωματικής ανικανότητας και θνητότητας.
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι:

  • Κάθε χρόνο καταγράφονται 1,6 εκατομμύρια κατάγματα στο ισχίο.
  • Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2050 το νούμερο αυτό μπορεί να φτάσει μεταξύ του 4,5 με 6,3 εκατομμύρια!!
  • Στην Ελλάδα περίπου 15.000 άτομα σπάνε κάθε χρόνο το μηριαίο οστό. Η θνητότητα των ατόμων αυτών τα 2 πρώτα χρόνια μετά την εγχείρηση φτάνει το 30%.
  • Υπολογίζεται ότι 2 στα 3 κατάγματα της σπονδυλικής στήλης δεν λαμβάνουν ιατρική αγωγή.
  • Γυναίκες οι οποίες έχουν πάθει σπονδυλικό κάταγμα βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο για επιπρόσθετο κάταγμα μέσα στον επόμενο χρόνο.

Τι είναι η οστεοπενία;

Οστεοπενία είναι μια μετρίου βαθμού μείωση της οστικής πυκνότητας, η οποία ανάλογα με την ηλικία και τη παρουσία άλλων παραγόντων κινδύνου για κάταγμα, μπορεί να χρειάζεται φαρμακευτική αντιμετώπιση.

Τι είναι η κορυφαία οστική πυκνότητα;

Είναι η μέγιστη οστική μάζα η οποία χαρακτηρίζει το σκελετό με την ολοκλήρωση της ανάπτυξης. Συνήθως ο άνθρωπος φθάνει στην κορυφαία οστική πυκνότητα από 20 έως 30 ετών.

Ποιοι είναι οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη οστεοπόρωσης;

  • Κληρονομικότητα
  • Πρόωρη εμμηνόπαυση
  • Χαμηλό σωματικό βάρος
  • Πρωτοπαθής αμηνόρροια
  • Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου
  • Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
  • Κάπνισμα
  • Ανεπαρκής πρόσληψη βιταμίνης D
  • Χαμηλή οστική πυκνότητα
  • Ακινητοποίηση – έλλειψη άσκησης
  • Λήψη ορισμένων φαρμάκων π.χ. κορτιζόνης
  • Ύπαρξη ορισμένων ασθενειών π.χ.σακχαρώδης διαβήτης
  • Προηγούμενο ιστορικό κατάγματος

Πως γίνεται η διάγνωση της οστεοπόρωσης;

Η μόνη εξέταση με την οποία γίνεται νωρίς η διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι η μέτρηση της οστικής πυκνότητας. Είναι μια απλή, ακίνδυνη και ανώδυνη εξέταση η οποία καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.

Όλες οι γυναίκες άνω των 65 ετών και όλοι οι άνδρες άνω των 70 ετών πρέπει να κάνουν μέτρηση οστικής πυκνότητας. Επίσης, μέτρηση θα πρέπει να κάνουν και τα άτομα οποιασδήποτε ηλικίας που έχουν υποστεί οστεοπορωτικό κάταγμα ή έχουν αυξημένους παράγοντες κινδύνου.

Σε ποια ηλικία να ξεκινήσει κανείς τον έλεγχο της οστεοπόρωσης;

Κατά κανόνα ο έλεγχος συνιστάται σε όλες τις γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση και στους άνδρες μετά την ηλικία των 70 ετών. Μια μέτρηση οστικής πυκνότητας καλό θα ήταν να γίνεται και πριν την εμμηνόπαυση για λόγους σύγκρισης μετεμμηνοπαυσιακά. Επίσης, ανάλογα με την παρουσία παραγόντων κινδύνου π.χ. κάταγμα χαμηλής βίας, λήψη κορτιζόνης, κλπ ο έλεγχος για ύπαρξη οστεοπόρωσης πραγματοποιείται ανεξαρτήτως ηλικίας.

Έχουν και οι νέοι κίνδυνο να πάθουν οστεοπόρωση;

Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν πως η οστεοπόρωση δεν είναι ένα πρόβλημα που αφορά αποκλειστικά την τρίτη ηλικία. Η οστεοπόρωση μπορεί να πλήξει και νεαρά άτομα, όταν υπάρχουν διατροφικά προβλήματα, συστηματικά νοσήματα π.χ. μεσογειακή αναιμία, νεοπλασίες, λήψη κορτιζόνης κλπ. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλεται ο έλεγχος για παρουσία οστεοπόρωσης.

Έχουν οστεοπόρωση οι άνδρες;

Ναι, και οι άνδρες πάσχουν από οστεοπόρωση και ισχύουν οι ίδιοι παράγοντες κινδύνου με τις γυναίκες για οστεοπορωτικό κάταγμα. Σύμφωνα με τα ποσοστά που δίνει το Διεθνές Ίδρυμα Οστεοπόρωσης σε παγκόσμια κλίμακα 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άντρες πάσχει από οστεοπόρωση.

Πως μπορώ να προλάβει κανείς την οστεοπόρωση;

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία ειδικά κατά την παιδική και εφηβική ηλικία, που γίνεται το «κτίσιμο» του σκελετού. Η επαρκής πρόσληψη γαλακτοκομικών, βιταμίνης D καθώς και η άθληση αποτελούν τους βασικότερους παράγοντες για γερό σκελετό.

Ποια είναι η φαρμακευτική αγωγή για την οστεοπόρωση;

Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου. Αρκεί λίγη έκθεση στον ήλιο ώστε να συνθέσει ο οργανισμός μας αυτή την πολύτιμη βιταμίνη. Ακόμη, να προτιμάμε τα μικρά ψάρια που τρώγονται με τα κόκαλα και τα όσπρια και τα λαχανικά με σκουροπράσινο χρώμα.

Από έρευνα του Ελληνικού Συλλόγου Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση διαπιστώθηκε ότι παρόλο που η Ελλάδα είναι χώρα με μεγάλη ηλιοφάνεια, πράγμα που ευνοεί τη σύνθεση της βιταμίνης D, το 61% των Ελληνίδων δεν εκτίθεται στον ήλιο.

Ο ιατρός θα κρίνει επίσης αν πρέπει ο ασθενής να λάβει και συμπλήρωμα ασβεστίου. Η μέση ημερήσια πρόσληψη ανέρχεται στα 1200mg. Καλό θα είναι ο ασθενής να λαμβάνει ασβέστιο μέσω της διατροφής του και της κατανάλωσης γαλακτοκομικών (βλέπε κεφάλαιο πρόσληψης ασβεστίου στον ιστότοπό μου).

Τέλος, ο θεράπων ιατρός θα αποφασίσει και πάντα σε συζήτηση με τον ασθενή για το ποιο είναι το καταλληλότερο για αυτόν αντι-οστεοπορωτικό σκεύασμα. Οι κυριότερες κατηγορίες αντιοστεοπορωτικών ουσιών είναι τα διφωσφωνικά, το ρανελικό στρόντιο, η δενοσουμάμπη, η ορμονική υποκατάσταση, οι εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών υποδοχέων και η τεριπαρατίδη (κλάσμα της παραθορμόνης).

Ο Ιωάννης Τριανταφυλλόπουλος, ως Επικ. Καθηγητής Ορθοπαιδικής στο Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων του Μυοσεκελετικού Συστήματος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει ιδιαίτερες γνώσεις σε θέματα οστεοπόρωσης και απαντά στις συχνότερες ερωτήσεις σχετικά με την πολύ συχνή αυτή πάθηση.