Τι είναι η οστεοαρθρίτιδα;

H οστεοαρθρίτιδα ή εκφυλιστική αρθρίτιδα αποτελεί τη συχνότερη μορφή αρθρίτιδας. Περισσότεροι από 100 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα σε κάποια κύρια άρθρωση του σώματός τους ενώ στη χώρα μας υπολογίζεται ότι πάσχουν περίπου 1 εκατομμύριο συμπολίτες μας.
Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των ατόμων που πάσχει από οστεοαρθρίτιδα αυξάνει συνεχώς και αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: πρώτον στην αύξηση του μέσου όρου ζωής και δεύτερον στην όλο και περισσότερη ενασχόληση των ανθρώπων με τον αθλητισμό. Για να μην γίνει όμως παρανόηση ο αθλητισμός είναι ευεργετικός αλλά η συσσώρευση μικροτραυματισμών ή και βαρύτερων τραυματισμών μπορεί να οδηγήσει σταδιακά και με το πέρας της ηλικίας σε μια μορφή αρθρίτιδας που ονομάζεται μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα. Έτσι, στις ηλικίες άνω των 65 ετών η συχνότητα της πάθησης είναι εντόνως αυξημένη αφού 3 στα 4 άτομα πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα ενώ 4 στα 5 άτομα εμφανίζουν ευρήματα οστεοαρθρίτιδας στις ακτινογραφίες των αρθρώσεών τους ακόμη και όταν δεν έχουν συμπτώματα.

Είναι σοβαρή πάθηση;

Η οστεοαρθρίτιδα έχει σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που σχετίζονται με αποχή από την εργασία, ευρεία κατανάλωση φαρμάκων, χειρουργικές επεμβάσεις αλλά και αναπηρία. Αποτελεί μία από τις πιο συχνές αιτίες επίσκεψης στον ορθοπαιδικό αλλά και ανικανότητας.

Πρόκειται για μια βραδέως εξελισσόμενη άρα χρόνια πάθηση. Επειδή εμφανίζεται συνήθως αργά στην πορεία της ζωής, παλαιά θεωρείτο σαν φυσιολογικό επακόλουθο της γήρανσης και για το λόγο αυτό αναφέρεται ακόμα και με τον όρο εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα. Τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος όσον αφορά την κατανόηση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών που οδηγούν στη νόσο. Σήμερα γνωρίζουμε ότι πρόκειται για μεταβολική νόσο, με πολύπλοκους μηχανισμούς.

Η οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει κυρίως τον αρθρικό χόνδρο. Ο χόνδρος είναι ο ιστός που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες και βοηθά τα οστά να ολισθαίνουν το ένα επάνω στο άλλο χωρίς τριβή. Είναι ένα ζωντανό υλικό που συνεχώς καταστρέφεται και ανανεώνεται, αποτελείται δε από κολλαγόνο, πρωτεογλυκάνες και κύτταρα, τα χονδροκύτταρα.

Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, το χονδροκύτταρο διατηρεί μια ισορροπία ανάμεσα στις διεργασίες καταστροφής και ανανέωσης του χόνδρου. Όταν αυτή η ισορροπία διαταραχθεί, υπέρ των καταστροφικών λειτουργιών, ο χόνδρος σπάζει, αποκτά ρωγμές και τελικά χάνεται εντελώς, αφήνοντας ακάλυπτες τις αρθρικές επιφάνειες. Σταδιακά η οστεοαρθρίτιδα προσβάλλει και το υποχόνδριο οστό, αυτό δηλαδή που βρίσκεται κρυμμένο κάτω από τον αρθρικό χόνδρο. Εκεί δημιουργούνται κύστεις και οστεόφυτα («άλατα»). Τέλος, προσβάλεται και ο αρθρικός υμένας της άρθρωσης, (πρόκειται για μεμβράνη που καλύπτει σαν τοίχωμα κάθε άρθρωση στο σώμα μας) ο οποίος γίνεται φλεγμονώδης και επώδυνος.

Που οφείλεται η οστεοαρθρίτιδα;

Αν και η ακριβής αιτιοπαθογένεις δεν είναι γνωστή, φαίνεται πως η πάθηγση είναι πολυπαραγοντική. Δηλαδή συνδυασμός πολλών προδιαθεσικών παραγόντων μπορεί να οδηγήσει στην εξέλιξη της αρθρίτιδας. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

  • Το αυξημένο σωματικό βάρος. Συνδέεται στενά με την οστεοαρθρίτιδα, κυρίως με την οστεοαρθρίτιδα των γονάτων.
  • Η ηλικία
  • Γενετικοί παράγοντες (οι γυναίκες έχουν πιθανότητα 30-50% να κληρονομήσουν από την μητέρα τους την οστεοαρθρίτιδα χεριών)
  • Τραυματισμοί της άρθρωσης (μετατραυματική αρθρίτιδα)
  • Εργασία ή ενασχόληση με ορισμένα αθλήματα που καταπονούν τις αρθρώσεις..
  • Συγγενή αίτια (συγγενές εξάρθρημα του ισχίου, επιφυσιακές δυσπλασίες).
  • Ενδοκρινολογικά αίτια (σακχαρώδης διαβήτης, μεγαλακρία).
  • Άλλες παθήσεις των οστών (ρευματοειδής αρθρίτιδα, οστεονέκρωση, λοίμωξη).

Ποιες αρθρώσεις προσβάλλει η οστεοαρθρίτιδα;

Προσβάλλονται συχνότερα η σπονδυλική στήλη (αυχένας –οσφύ), τα γόνατα, οι μικρές αρθρώσεις των χεριών και τα ισχία. Σπανιότερα μπορεί να προσβληθούν οι ώμοι, η στερνοκλειδική άρθρωση, οι αγκώνες και το μεγάλο δάκτυλο του ποδιού.

Η οστεοαρθρίτιδα διακρίνεται σε δυο μορφές, την εντοπισμένη και την γενικευμένη μορφή. Η εντοπισμένη μορφή συνήθως προσβάλλει 2-3 αρθρώσεις, κυρίως αυτές των κάτω άκρων που δέχονται το φορτίο του σώματος, όπως τα γόνατα και τα ισχία. Στην γενικευμένη μορφή προσβάλλονται μαζί πολλές αρθρώσεις στο σώμα ( χέρια – γόνατα – ισχία – σπονδυλική στήλη).

Πώς εκδηλώνεται;

Άλγος. Η οστεοαρθρίτιδα προκαλεί άλγος. Στα αρχικά στάδια της πάθησης το άλγος εμφανίζεται με την κίνηση και φόρτιση μια άρθρωσης και υποχωρεί με την ανάπαυση. Όσο όμως εξελίσσεται η οστεοαρθρίτιδα τότε το άλγος είναι μόνιμο ακόμα και σε ώρες ηρεμίας (νυκτερινό άλγος). Το άλγος της οστεοαρθρίτιδας επηρεάζεται από τις αλλαγές του καιρού και επιδεινώνεται από την υγρασία και το κρύο.

Δυσκαμψία άρθρωσης. Όταν η άρθρωση μείνει πολλή ώρα αχρησιμοποίητη π.χ. μετά από πολύωρη καθιστική θέση τότε εμφανίζει δυσκαμψία και ο πάσχων παραπονιέται για δυσχέρεια έγερσης από την καρέκλα..
το «μάγγωμα», το οποίο εμφανίζεται
Κριγμός: πρόκειται για ψηλαφητικό εύρημα ή ακόμα και ήχο που ακούει ο ασθενής ή και οι γύρω του όταν κινεί την άρθρωση. Οφείλεται στην τριβή ανάμεσα στα οστά της άρθρωσης τα οποία δεν προστατεύονται πια από τον κατεστραμμένο αρθρικό χόνδρο.

Πώς εξελίσσετα η οστεοαρθρίτιδα;

Ή οστεοαρθρίτιδα επιδεινώνεται με αργό ρυθμό. Εμφανίζει μια πορεία με υφέσεις και εξάρσεις, ενώ παραμένει στάσιμη κλινικά για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Συνήθως, οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα πονούν μεν, αλλά διατηρούν για πολλά χρόνια την κινητικότητα και λειτουργικότητα των αρθρώσεών τους.

Ποιες διαγνωστικές εξετάσεις γίνονται;

Όταν υπάρχει πόνος, δυσκαμψία ή διόγκωση σε μια άρθρωση διάρκειας μεγαλύτερης των δυο βδομάδων, ο πάσχων πρέπει να επισκέπτεατι τον ορθοπαιδκό. Ο γιατρός, αφού πάρει ένα πλήρες ιατρικό ιστορικό, θα εξετάσει όλες τις αρθρώσεις του ασθενούς, ιδιαίτερα προσεκτικά αυτές που πάσχουν.

Ακολούθως θα δώσει γενικές εξετάσεις αίματος και ούρων, ειδικές εξετάσεις όπως είναι ο ρευματοειδής παράγων (RA test) και οι δείκτες φλεγμονής (ΤΚΕ-CRP), ακτινογραφίες των αρθρώσεων και σε μερικές περιπτώσεις αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία της προσβεβλημένης άρθρωσης.

Συνήθως, στην οστεοαρθρίτιδα οι γενικές εξετάσεις αίματος είναι φυσιολογικές, ο ρευματοειδής παράγων είναι αρνητικός και οι δείκτες φλεγμονής αρνητικοί. Οι ακτινογραφίες δείχνουν στένωση του μεσάρθριου διαστήματος, δηλαδή του διαστήματος ανάμεσα στα οστά της άρθρωσης, που υποδηλώνει την καταστροφή του χόνδρου. Επίσης στις ακτινογραφίες μπορεί να εμφανιστούν οστεόφυτα (οστικές προεξοχές) στα όρια της άρθρωσης, σκλήρυνση του υποχόνδριου οστού κάτω από την άρθρωση και σε προχωρημένη νόσο κύστεις και διαβρώσεις. Οι ακτινογραφίες μας δίνουν πληροφορίες σχετικά με την βαρύτητα της νόσου και τον ρυθμό επιδείνωσης. Πολλές φορές όμως δεν συμφωνούν τα ακτινολογικά ευρήματα με την κλινική εικόνα, δηλαδή μπορεί ο ασθενής να πονά πολύ ενώ οι ακτινογραφίες δεν δείχνουν σοβαρή νόσο αλλά και το αντίθετο.

Πώς αντιμετωπίζεται η οστεοαρθρίτιδα;

Το τρίπτυχο της θεραπείας της οστεοαρθρίτιδας είναι η ανακούφιση του ασθενούς από το άλγος, η βελτίωση της κίνησης και της λειτουργικότητας μιας άρθρωσης με αντιμετώπιση της δυσκαμψίας που μπορεί να παρουσιάζει και προσπάθεια επιβράδυνσης της εξελικτικής προείας της πάθησης.

Το είδος της θεραπείας που θα εφαρμοστεί εξαρτάται από τη βαρύτητα της πάθησης και αποφασίζεται πάντοτε σε συνεργασία πάσχοντος με θεράποντα ιατρό. Ο θεράπων ιατρός πρέπει να λάβει υπόψη τις προσδοκίες, τις ανάγκες και τον τρόπο ζωής του κάθε ασθενούς ξεχωριστά. Στη συνέχεια πρέπει να εξηγήσει στον ασθενή τα διάφορα θεραπευτικά οφέλη αλλά και τις πιθανές παρενέργειες και επιπλοκές από την προτεινόμενη θεραπεία. Πρέπει να ενημερώσει το ασθενή ώστε να αντιληφθεί την εξελικτική πορεία της οστεοαρθρίτιδας, να κατανοήσει τον τρόπο εφαρμογής μιας προτεινόμενης θεραπείας αλλά και να προτείνει εναλλακτικές λύσεις. Σήμερα, υπάρχουν μη φαρμακολογικές θεραπείες, φάρμακα και χειρουργικές επεμβάσεις.

1. Μη φαρμακολογικές θεραπείες: συνήθως είναι οι πρώτες θεραπείες που συστήνονται στον ασθενή και φαίνεται να βελτιώνουν τα συμπτώματα της νόσου. Περιλαμβάνουν:

  • Ανάπαυση: ο ασθενής πρέπει να αναπαύεται συχνά μέσα στην διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα εάν εμφανισθεί πόνος μετά από μια εργασία. Είναι απαραίτητο να βρεθεί ισορροπία ανάμεσα στην ανάπαυση και τη σωστή άσκηση. Η σημαντική έλλειψη δραστηριότητας δεν φαίνεται να βοηθά, ενώ αντίθετα οδηγεί σε απώλεια μυϊκής μάζας και μεγάλη επιδείνωση της κινητικότητας της άρθρωσης.
  • Απώλεια βάρους: πολλές επιστημονικές εργασίες έχουν δείξει ότι η απώλεια έστω και λίγων κιλών βοηθά σημαντικά στην πρόληψη της νόσου, επιβραδύνει την εξέλιξη της βλάβης σε ήδη προσβεβλημένες αρθρώσεις, ενώ μειώνει σημαντικά τον πόνο στα γόνατα και τα ισχία.
  • Φυσικοθεραπεία: η σωστή φυσικοθεραπεία και άσκηση δυναμώνει το μυϊκό σύστημα, βελτιώνει την κίνηση των αρθρώσεων ενώ χαρίζει ψυχική ευεξία. Το πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και άσκησης πρέπει να καθορίζεται από ειδικό φυσίατρο σε συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε ασθενή.
  • Εκπαίδευση: πρέπει να εκπαιδεύεται σε βασικές αρχές προφύλαξης των προσβεβλημένων αρθρώσεων, όπως αποφυγή δραστηριοτήτων που προκαλούν υπερβολική καταπόνηση της άρθρωσης (να αποφεύγει τις σκάλες όταν πάσχει από οστεοαρθρίτιδα γονάτων ή ισχίων, να αποφεύγει την ανύψωση βαριών αντικειμένων εάν πάσχει από οστεοαρθρίτιδα της οσφυϊκής μοίρας). Η χρήση θερμού ή ψυχρού στην προσβεβλημένη άρθρωση βοηθά στην ανακούφιση του πόνου και της δυσκαμψίας.
  • Χρήση βοηθημάτων: η χρήση βακτηρίας, περιπατητήρων τύπου Π, ναρθήκων, ανατομικών παπουτσιών, ειδικών πελμάτων και ορθώσεων, αυχενικού κολάρου ή ζώνης για την οσφύ βοηθούν ανάλογα με την περίπτωση σημαντικά.
  • Ενημέρωση: Η χρόνια αρθρίτιδα προκαλεί πόνο στον ασθενή ενώ περιορίζει σημαντικά την κίνηση και τις φυσικές του δραστηριότητες. Συχνά βιώνει συναισθήματα άγχους, κατάθλιψης και χαμηλής αυτοεκτίμησης και οδηγείται σε απόσυρση, κοινωνική απομόνωση και άρνηση να παλέψει την νόσο του και γενικά συνεργάζεται δυσκολότερα με τον γιατρό. Έχει φανεί ότι η σωστή ενημέρωση του ασθενή ή συζήτηση με τον γιατρό για τις διάφορες θεραπευτικές παρεμβάσεις, ενίοτε η ψυχολογική στήριξη (ατομική ή με συμμετοχή σε ομάδες) βοηθούν σημαντικά στον καλύτερο έλεγχο της νόσου.
  • Ο ασθενής μαθαίνει να εστιάζει στις δυνατότητες και όχι στις αδυναμίες του, να μοιράζει τις καθημερινές δραστηριότητες ώστε να μην καταπονεί τις αρθρώσεις, να αναπαύεται, να τρέφεται υγιεινά, να γυμνάζεται ώστε να διατηρεί καλό μυϊκό σύστημα, να ελέγχει το άγχος, να εφευρίσκει δραστηριότητες που τον ευχαριστούν και να διατηρεί τις κοινωνικές σχέσεις με φίλους και την οικογένεια ζητώντας βοήθεια σε πρακτικά θέματα και ψυχολογική υποστήριξη.

2. Φάρμακα: Στην οστεοαρθρίτιδα χρησιμοποιούνται τα εξής φάρμακα:

  • Φάρμακα τροποποιητικά των συμπτωμάτων: εδώ ανήκουν φάρμακα πού μειώνουν τον πόνο (παυσίπονα). Συνήθως χρησιμοποιούνται τα απλά αναλγητικά του τύπου της παρακεταμόλης ή ενισχυμένα με κωδεΐνη. Σε περιπτώσεις βαριάς οστεοαρθρίτιδας με έντονο πόνο, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ισχυρότερα παυσίπονα που ανήκουν στην κατηγορία των οπιοειδών. Καλό είναι να χρησιμοποιούνται για μικρό χρονικό διάστημα, γιατί προκαλούν εθισμό.
    Συχνά, συνταγογραφούνται τα μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) κλασικά ή νεότερα (κοξίμπες). Τα φάρμακα αυτά βοηθούν στην ανακούφιση του πόνου ενώ παράλληλα μειώνουν την φλεγμονή. Πρέπει να χορηγούνται με την οδηγία και παρακολούθηση γιατρού, να λαμβάνονται για λίγες ημέρες μόνο, κατά τις εξάρσεις της νόσου, και ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που υπάρχουν έντονα σημεία φλεγμονής. Έχουν σημαντικές παρενέργειες από το γαστρεντερικό σύστημα, το καρδιαγγειακό και τους νεφρούς, ενώ είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα σε ηλικιωμένα άτομα, που είναι και οι περισσότεροι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα.
  • Φάρμακα τροποποιητικά της νόσου ή χονδροπροστατευτικά φάρμακα: τα τελευταία χρόνια γίνεται πολλή έρευνα και νέα γνώση έχει αποκτηθεί σχετικά με την παθογένεια της νόσου. Γνωρίζουμε καλύτερα ποιες χημικές ουσίες ευνοούν την φθορά του χόνδρου και ποιες τον προστατεύουν και προσπαθούμε να φτιάξουμε φάρμακα που να εμποδίζουν την δράση των ουσιών καταστροφής καθώς και φάρμακα που να δρουν προστατευτικά.
    Από διάφορες επιστημονικές εργασίες φαίνεται ότι κάποιες ουσίες που υπάρχουν φυσιολογικά στον οργανισμό (θειική γλυκοζαμίνη, θειική χονδροϊτίνη, διασερεΐνη) ανακουφίζουν από τον πόνο, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση ενώ παράλληλα προφυλάσσουν τον χόνδρο από την φθορά και ενισχύουν την επιδιόρθωση του. Η δράση τους αργεί να εμφανισθεί (πάνω από μήνα) και πρέπει να λαμβάνονται για τουλάχιστον ένα χρόνο. Δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες, μπορεί όμως σε κάποιους ανθρώπους να προκαλέσουν μαλακά κόπρανα ή ήπια διάρροια.
  • Ενδοαρθρικές εγχύσεις: Οι ενδοαρθρικές εγχύσεις αφορούν τα κορτικοειδή σε οξείες φάσεις οστεοαρθρίτιδας και τα υαλουρονικά οξέα σε ηπιότερες μορφές . Στόχος των πρώτων είναι η άμεση ανακούφιση από το άλγος και τη φλεγμονή ενώ των δεύτερων είναι η λίπανση της άρθρωσης και η επιβράδυνση της εξέλιξης της οστεοαρθρίτιδας. Οι ενδοαρθρικές εγχύσεις πρέπει να γίνονται πάντα από ειδικό έμπειρο γιατρό, κάτω από άσηπτες συνθήκες, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος να μολυνθεί η άρθρωση.
  • Τοπικές αλοιφές: περιέχουν συνήθως φάρμακα με αντιφλεγμονώδη ή μυοχαλαρωτική δράση και δρουν τοπικά. Ανακουφίζουν από τον πόνο και τον μυϊκό σπασμό, ενώ δεν έχουν σοβαρές παρενέργειες. Υπάρχουν επίσης κρέμες για τοπική χρήση, που περιέχουν μια που παράγεται από το φυτό καυτή πιπεριά και η οποία δρα παυσίπονα, απομακρύνοντας από τις νευρικές απολήξεις μια ουσία και προκαλεί πόνο. Δημιουργεί αρχικά τοπικό κάψιμο, που υποχωρεί με την συχνή χρήση. Χρησιμοποιείται πολλές φορές την ημέρα για πολύ καιρό.

3. Χειρουργικές επεμβάσεις

Εφαρμόζονται σε περιπτώσεις βαριάς οστεοαρθρίτιδας, η οποία έχει προκαλέσει σοβαρή παραμόρφωση της άρθρωσης, διαταραχή της λειτουργίας της με αποτέλεσμα συνεχή πόνο και δυσκολία στην καθημερινή δραστηριότητα του ασθενούς. Διάφορες τεχνικές χρησιμοποιούνται ανάλογα με περίπτωση:

  • Αρθροσκόπηση: Κλειστή ελάχιστα παρεμβατική μέθοδος που εφαρμόζεται σε μέτριες μορφές οστεοαρθρίτιδας και σε νεότερης ηλικίας ασθενείς. Συνήθως εφαρμόζεται σε μεμονωμένες βλάβες του χόνδρου ή σε εκφυλιστικές ρήξεις μηνίσκων.
  • Οστεοτομίες: Πρόκειται για επεμβάσεις σε νεότερες ηλικίες κάτω των εξήντα ετών για τη διόρθωση των αξόνων φόρτισης τόσο του ισχίου όσο και του γόνατος όταν οι αρθρώσεις αυτές παρουσιάζουν έντονη παραμόρφωση (ραιβότητα ή βλαισότητα).
  • Αρθρόδεση: «Δέσιμο» των δυο οστών μιας βαριά πάσχουσας άρθρωσης σε περιπτώσεις νεαρών ασθενών με μετατραυματική ή σηπτική αρθρίτιδα ώς μέθοδος διάσωσης ή ως προστάδιο για μετέπειτα αποκατάσταση με αρθροπλαστική
  • Αρθροπλαστική: είναι η αντικατάσταση της κατεστραμμένης άρθρωσης από τεχνητή άρθρωση. Η κλινικής μας εφαρμόζει σύγχρονες ελάχιστα παρεμβατικές τεχνικές αρθροπλαστικής του γόνατος και του ισχίου. Οι ασθενείς κινητοποιούνται πολύ γρήγορα αφού ελαχιστοποιείται το μετεγχειρητικό άλγος ενώ περιορίζεται σημαντικά η απώλεια αίματος.και η ανάγκη για μετάγγιση αίματος.

Εναλλακτικές θεραπείες

Συμπληρώνουν τις κλασικές θεραπείες. Υπάρχουν πολλές και πρέπει με την βοήθεια του γιατρού να επιλέγεται τι θα βοηθήσει τον κάθε ασθενή. Καλό είναι να χρησιμοποιούνται με προσοχή και χωρίς να εγκαταλείπονται τα κλασικά φάρμακα.

  • Φυσικοθεραπεία: Με κυριότερα εργαλεία του υπέρηχους, τις χειρομαλάξεις και την εκμάθηση ασκήσεων μυικής ενδυνάμωσης.
  • Διάφοροι τύποι μασάζ: το μασάζ μειώνει το στρες και τον μυϊκό σπασμό, βοηθά το σώμα να παράγει ενδορφίνες που καταπολεμούν τον πόνο, βελτιώνει τον ύπνο και την ψυχική διάθεση.
  • Ιαματικά λουτρά
  • Βελονισμός: απελευθερώνει ενδορφίνες που έχουν παυσίπονη δράση.

Μελλοντικοί στόχοι στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας

Η γονιδιακή θεραπεία αποτελεί το μέλλον στην αντιμετώπιση. Πρόκειται για παραγωγή και μεταφορά με κατάλληλο μεταφορέα μέσα στο χονδροκύτταρο, ειδικών γονιδίων που καθοδηγούν το χονδροκύτταρο τόσο στην χονδρογένεση (δηλαδή παραγωγή νέου υγιούς αρθρικού χόνδρου) όσο και στην παραγωγή ουσιών προστατευτικών του υπάρχοντος αρθρικού χόνδρου.