Τι είναι η χονδροπάθεια;

Η χονδροπάθεια (ή χονδρομαλάκυνση) χαρακτηρίζεται από μαλάκυνση και ρωγμές του χόνδρου των αρθρώσεών μας και είναι συχνό αίτιο πόνου και αναπηρίας στους εφήβους και νέους ενήλικες. Εμφανίζεται κυρίως στα γόνατα όπου προσβάλει τον χόνδρο της επιγονατίδας και κατά δεύτερο λόγο το χόνδρο του μηρού. Ο χόνδρος της κνήμης δεν είναι εύκολο να φθαρεί γιατί προστατεύεται από τους δύο μηνίσκους, οι οποίοι μόνο όταν φθαρούν ή αφαιρεθούν οδηγούν σε φθορά του παρακείμενου χόνδρου.

Μερικά επιδημιολογικά στοιχεία

Η χονδροπάθειας εκδηλώνεται στην ηλικιακή ομάδα 15-40 ετών. Προσβάλλει περισσότερο τις γυναίκες από τους άνδρες, σε αναλογία 3:1. Η χονδροπάθεια είναι επαγγελματική πάθηση αφού εμφανίζεται σε άτομα πού καταπονούν τα γόνατα σε γονατιστή θέση ή ανεβοκατεβαίνουν συνέχεια σκάλες: π.χ. τεχνίτες πλακιδίων και μαρμάρων, υδραυλικοί και ηλεκτρολόγοι, τεχνίτες αυτοκινήτων, κτηνοτρόφοι, καθαρίστριες, κληρικοί, οι οδηγοί φορτηγών και ταξί, άτομα με έντονη καθιστική-γραφειακή εργασία και γενικά όσοι καταπονούν τα γόνατα με πίεση στο έδαφος ή με μεγάλες κάμψεις αυτών. Αποτελεί όμως και πολύ συχνή αθλητική πάθηση όταν οι αθλητές εκτελούν επαναλαμβανόμενες κάμψεις των γονάτων σε  γωνία μεγαλύτερη της γωνίας κάμψης βαδίσεως (30 μοίρες): π.χ. αθλητές στίβου (άλτες, εμπόδια), αθλητές γυμναστηρίου, ορειβάτες (ιδίως στο κατέβασμα τού βουνού), αθλητές πολεμικών τεχνών, ποδηλάτες και χορευτές.

Που οφείλεται η χονδροπάθεια;

Η χονδροπάθεια είναι πολυπαραγοντική πάθηση και εμφανίζεται όταν συνδυάζονται πολλαπλά αίτια όπως: τραυματισμός, επαναλαμβανόμενες μικροκαταπονήσεις και χρόνιες φορτίσεις του αρθρικού χόνδρου, επάγγελμα ή άθληση όπως ήδη αναφέρθηκε, παχυσαρκία, αλλά και κατασκευαστικές ανωμαλίες του γόνατος και εσωτερικοί παράγοντες γενετικής προδιάθεσης όπως η μαλακή σύσταση του αρθρικού χόνδρου.

Πως διαγιγνώσκεται η χονδροπάθεια;

Στη διάγνωση μεγάλη σημασία έχει η σωστή κλινική εξέταση από το ορθοπαιδικό που ειδικεύεται στις παθήσεις του γόνατος. Η απλή ακτινογραφία βοηθά στην αναγνώριση ανατομικών ανωμαλιών του γόνατος ενώ η μαγνητική τομογραφία απεικονίζει τον αρθρικό χόνδρο αλλά και όλα τα άλλα ανατομικά στοιχεία του γόνατος που μπορεί να συμμετέχουν στην χονδροπάθεια όπως οι μηνίσκοι.

Πως αντιμετωπίζεται η χονδροπάθεια;

Οι ελαφρές μορφές χονδροπάθειας συνήθως αυτοθεραπεύονται μέσα σε 1 μήνα.  Οι ασθενείς με ήπια χονδροπάθεια αντιμετωπίζονται με αδυνάτισμα αν είναι παχύσαρκοι,  εφαρμογή ελαστικής κάλτσας επιγονατίδας με οπή, ανάπαυση, αποφυγή καταπόνησης κυρίως σε σκάλες, διακοπή εντατικής άθλησης, διόρθωση τρόπου άθλησης (π.χ. κατάλληλος εξοπλισμός, διόρθωση στάσης στο ποδήλατο κλπ). Ο ορθοπαιδικός συνήθως προτείνει ειδικές ασκήσεις αποθεραπείας χωρίς μεγάλη κάμψη του γόνατος (μέχρι 30 μοίρες) και συνταγογραφεί, αντιφλεγμονώδη φάρμακα (για τον πόνο και το οίδημα), καθώς και σκευάσματα χονδροπροστασίας που περιέχουν γλυκοζαμίνη, χονδροϊτίνη και υδρολυμένο κολλαγόνο.

Σε ενδιάμεσες μορφές χονδροπάθειας, εκτός των ανωτέρω θεραπευτικών σχημάτων, ο ορθοπαιδικός προτείνει και ενδοαρθρικές εγχύσεις σκευασμάτων υαλουρονικού οξέος που φαίνεταινα αναστέλλει τις βλάβες ή να επιβραδύνει την εξέλιξή τους αλλά και να διευκολύνει την επούλωση στις ήδη προϋπάρχουσες.

Σε βαριές περιπτώσεις  ο ορθοπεδικός πρέπει να συστήσει πιο δραστικές θεραπείες όχι μόνο γιατί ο ασθενής πονά αλλά και γιατί σταδιακά θα οδηγηθεί σε ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας. Τα άτομα αυτά χρειάζονται συνήθως αρθροσκοπική και σπάνια ανοικτή χειρουργική επέμβαση, με τρυπανισμούς ή τεχνική μικροκαταγμάτων για αναγέννηση του χόνδρου, καθαρισμό τυχόν μηνισκικών και χόνδρινων ανωμαλιών, επεμβάσεις διόρθωσης της παθολογικής θέσης της επιγονατίδας ενώ σε πιο σοβαρές χόνδρινες βλάβες εφαρμόζονται τεχνικές μεταμόσχευσης χονδροκυττάρων ή μεταφοράς οστεοχόνδρινων τεμαχίων από υγιείς δότριες περιοχές του γόνατος.

Τέλος ο ορθοπεδικός προτείνει τροποποίηση της άθλησης του ασθενούς και αντί για βλαπτικά αθλήματα όπως: μπάσκετ, ποδόσφαιρο, άλμα μετ’ εμποδίων, ορειβασία σε κλίση, τρέξιμο στην άμμο, κλπ  να ασχοληθεί με αθλήματα που ωφελούν όπως:  βάδισμα στον ίσιο δρόμο, ελαφρό τρέξιμο, κολύμβηση, σουηδική γυμναστική, aerobic, ποδήλατο με ψηλή σέλα, κλπ. Το είδος της διατροφής δεν έχει σχέση με την χονδροπάθεια (π.χ. γαλακτοκομικά, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία). Ειδική δίαιτα επομένως δεν απαιτείται, εκτός αν υπάρχει αυξημένο ουρικό οξύ ή παχυσαρκία οπότε ο ασθενής πρέπει να αδυνατίσει.