Oυρικό οξύ και ουρική αρθρίτιδα

Το αυξημένο ουρικό οξύ στο αίμα μας (υπερουριχαιμία) μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των αρθρώσεων (ουρική αρθρίτιδα) και παθήσεις των νεφρών, όπως πέτρες στα νεφρά (νεφρολιθίαση) και νεφρική ανεπάρκεια.

Το ουρικό οξύ παράγεται όταν το σώμα μας διασπά μια χημική ουσία που ονομάζεται πουρίνη. Η πουρίνη υπάρχει φυσιολογικά στο σώμα σας, αλλά εμπεριέχεται επίσης σε ορισμένες τροφές ως συστατικό των πρωτεϊνών. Το μεγαλύτερο ποσοστό του ουρικού οξέος διαλύεται στο αίμα και αποβάλλεται με τα ούρα. Αν το σώμα μας παράγει πάρα πολύ ουρικό οξύ, ή δεν αφαιρεί αρκετό, δημιουργείται η υπερουριχαιμία.

Οι τιμές του ουρικού οξέος στο αίμα μας

Με ένα τεστ αίματος, διαπιστώνουμε τα επίπεδα ουρικού οξέος. Οι κανονικές τιμές κυμαίνονται μεταξύ 3,5 και 7,2 mg / dL. Στην περίπτωση της ουρικής αρθρίτιδας και εφόσον η πάσχουσα άρθρωση έχει συγκεντρώσει πολύ αρθρικό υγρό μπορούμε να παρακεντήσουμε την άρθρωση και να συλλέξουμε αρθρικό υγρό που στη συνέχεια θα το στείλουμε σε εργαστήριο για εξέταση. Αν στην εξέταση ανευρεθούν κρύσταλλοι ουρικού οξέος τότε γνωρίζουμε ότι πρόκειται για ουρική αρθρίτιδα. Επίσης, ανίχνευση ουρικού οξέος μπορεί να υπάρξει σε γενική εξέταση ούρων σε περίπτωση υπερουριχαιμίας και αυξημένης αποβολής ουρικού οξέος από τα ούρα.

Αίτια διαταραχής των επιπέδων ουρικού οξέος

Εάν τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα μας είναι υψηλά αυτό μπορεί να σημαίνει:

• Οξέωση
• Αλκοολισμό
• Σακχαρώδη Διαβήτη
• Υπερβολική άσκηση και καταβολισμό πρωτεϊνών
• Υποπαραθυρεοειδισμό
• Δηλητηρίαση από μόλυβδο
• Λευχαιμία
• Κυστική μυελική νόσος των νεφρών
• Νεφρολιθίαση (πέτρες στα νεφρά)
• Διατροφή πλούσια σε πουρίνες
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Τοξιναιμία εγκυμοσύνης

Αν τα επίπεδα ουρικού οξέος είναι κάτω από το κανονικό, αυτό μπορεί να οφείλεται σε:

• Σύνδρομο Fanconi (σπάνια κληρονομική νόσος των νεφρών)
• Διατροφή χαμηλή σε πουρίνες
• Σύνδρομο έκκρισης ακατάλληλης αντιδιουρητικής ορμόνης (Syndrome of inappropriate antidiuretic hormone – SIADH)
• Νόσος του Wilson (σπάνια νόσος αποθήκευσης χαλκού)

Οι παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν το ουρικό οξύ είναι:

• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Λήψη συγκεκριμένων διουρητικών φαρμάκων
• Λήψη ανοσο-κατασταλτικών φαρμάκων
• Παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο
• Παθήσεις του θυρεοειδούς
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Ψωρίαση

Ο ρόλος της διατροφής μας στη διαταραχή του ουρικού οξέος

Κοινός παρονομαστής στα προβλήματα ουρικού οξέος είναι η κακή διατροφή και η διατροφή που είναι πλούσια σε πουρίνες. Επομένως, πέραν την κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής που ο ιατρός θα χορηγήσεις (κολχικίνη, αλλοπουρινόλη, μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη, κλπ) ο ίδιος ο ασθενής πρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένη διαιτητική αγωγή:

ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΑΝΕΤΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ

Διατροφή με μειωμένη περιεκτικότητα σε πουρίνες:

• Ψωμί, ζυμαρικά, πατάτες, ρύζι, λαχανικά (εκτός αυτών με μέτρια περιεκτικότητα σε πουρίνες).
• Χορτόσουπες, τουρσιά, ελιές, μπαχαρικά, καρυκεύματα, ξύδι.
• Γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί) με χαμηλά λιπαρά, αυγά, μέλι.
• Φρούτα, χυμοί φρούτων , φιστίκια, ποπ κορν.

ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΜΕ ΜΕΤΡΟ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ

Διατροφή με μέτρια περιεκτικότητα σε πουρίνες:

• Ελαιόλαδο, βούτυρο, μαργαρίνη, μαγιονέζα, ζάχαρη, γλυκά, παγωτό, ζελέ, μαρμελάδα, ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα φρούτα.
• Κρέας 90-120 γραμ./μερίδα (μοσχάρι, χοιρινό, αρνί, κατσίκι, πουλερικά).
• Ψάρια (εκτός απαγορευμένων ), οστρακοειδή
• Σπαράγγια, σπανάκι, φασόλια, φακές, αρακάς, κουκιά, μανιτάρια, ντομάτα, κουνουπίδι.
• Καφές, κακάο, τσάι, ανθρακούχα αναψυκτικά, σοκολάτα (με μέτρο).

ΑΠΟΦΕΥΓΕΤΕ ΠΑΣΗ ΘΥΣΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΤΕ

Διατροφή με αυξημένη περιεκτικότητα σε πουρίνες:

• Συκώτι, σπλήνα, νεφρά, γλυκάδια, μυαλά, τηγανητά και όλα τα σνακ.
• Σούπες κρέατος, ψαριού, κοτόπουλου και σάλτσα από κρέας.
• Αντζούγιες, σαρδέλες, ρέγγα, σκουμπρί, αυγοτάραχο, χτένια, μύδια, μαρίδα, γαρίδες.
• Κυνήγια (πέρδικα, λαγός), χήνα.
• Αμύγδαλα, μαγιά.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

Οι γενικές αρχές μιας διατροφής για το ουρικό οξύ είναι ουσιαστικά το ίδιο με προτάσεις για μια ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή:

Απώλεια βάρους: Το υπερβολικό σωματικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης ουρικής αρθρίτιδας και η απώλεια βάρους μειώνει τον κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας.

Σύνθετοι υδατάνθρακες: Τρώτε περισσότερα φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, τα οποία περιέχουν σύνθετους υδατάνθρακες. Αποφύγετε τροφές όπως άσπρο ψωμί, κέικ, γλυκά, ζαχαρούχα ποτά και προϊόντα με σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης.

Νερό: Διατηρείστε τον εαυτό σας ενυδατωμένο με άφθονο πόσιμο νερό. Η αύξηση στην κατανάλωση νερού έχει συνδεθεί με λιγότερες εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας. Στόχος είναι τα 8-16 ποτήρια υγρών την ημέρα με τουλάχιστον τα μισά από αυτά να είναι καθαρό νερό.

Λίπη: Μειώστε τα κορεσμένα λίπη από το κόκκινο κρέας, τα λιπαρά πουλερικά και τα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα.

Πρωτεΐνες: Περιορίστε τις πρωτεΐνες που παίρνετε από άπαχο κρέας, ψάρια και πουλερικά στα 113-170 γραμμάρια ημερησίως. Αυξήστε ταυτόχρονα την λήψη πρωτεΐνης από τροφές με χαμηλά λιπαρά ή χωρίς λιπαρά γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γιαούρτι ή άπαχο γάλα, τα οποία συνδέονται με μειωμένα επίπεδα ουρικού οξέος.

Συγκεκριμένες τροφές που πρέπει να έχετε υπόψη σας

Λαχανικά: Μελέτες έχουν δείξει ότι τα λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες ΔΕΝ αυξάνουν τον κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας ή τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας. Επιλέξτε λαχανικά όπως σπαράγγια, σπανάκι, μπιζέλια, κουνουπίδι και μανιτάρια.

Κρέατα: Αποφύγετε κρέατα, όπως το συκώτι, τα νεφρά και τα γλυκάδια, τα οποία έχουν υψηλά επίπεδα πουρίνης και συμβάλλουν στην αύξηση ουρικού οξέος στο αίμα.

Θαλασσινά: Αποφύγετε τα παρακάτω είδη θαλασσινών, τα οποία είναι υψηλότερα σε πουρίνες από τα υπόλοιπα: γαύρος, ρέγγα, σαρδέλα, μύδια, χτένια, πέστροφα, μπακαλιάρο, σκουμπρί και τόνο.
Αλκοόλ: Ο μεταβολισμός του αλκοόλ στο σώμα σας θεωρείται ότι αυξάνει την παραγωγή ουρικού οξέος, ενώ το αλκοόλ συμβάλλει και στην αφυδάτωση. Η μπύρα, ειδικά, σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας και επαναλαμβανόμενες εξάρσεις της.

Βιταμίνη C: Η βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων ουρικού οξέος. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με το αν μπορείτε να πάρετε ένα συμπλήρωμα 500 mg βιταμίνης C.

Καφές: Έρευνες δείχνουν ότι η μέτρια κατανάλωση καφέ μπορεί να συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο ουρικής αρθρίτιδας, ιδιαίτερα με τον κανονικό καφέ με καφεΐνη. Η κατανάλωση καφέ μπορεί, ωστόσο, να μην είναι κατάλληλη για άλλες ιατρικές παθήσεις. Συζητήστε με το γιατρό σας σχετικά με το πόσο καφέ επιτρέπεται να πίνετε.

Κεράσια: Υπάρχουν επιστημονικές ενδείξεις ότι η κατανάλωση κερασιών σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εξάρσεων ουρικής αρθρίτιδας.